د طبیعت پر وړاندې شرعي ژمنې

 لیکوال:محمدناصرحلیمي

د طبیعت پر وړاندې شرعي ژمنې

قرآن هغه خلک چې کاينات نه څېړي، له کايناتو کار نه اخلي، له کايناتو استفاده نه کوي غافل، بې پروا، له الهي آيتونو څخه تښتېدونکي ګڼلي او هغوى يې چې د طبيعيت پر وړاندې خپل يوولس ګوني حواس، عقلي قوتونه، عاطفي وړتياوې پکار اچوي، لاس ته راوړنې لري رښتينى مؤمنان، متقيان او منلي انسانان ګڼلي دي.

په لاندې آیتونو کې الله تعالی د طبیعت پر وړاندې زموږ شرعي ژمنې په ګوته کوي. له سلګونو هغو آیتونو څخه چې له تطبیقه پاتې دي، دوه لاندې آیتونه د بېلګې په توګه یادوو:

په تېره پېړۍ کې چې د دارويني ایدیالوژۍ په غوجل کې میلیونونه انسانان له منځه لاړل، لامل یې همدا وو چې مسلمانانو د کایناتو د پیدایښت لومړی پړاو او د رامنځته کېدو کیفیت، چې یو قرآني امر و، هېر کړی او بیا په خلقت کې چې کوم پړاوونه رامنځته کېږي له ياده ايستلي وو.

داروین همدغه نېکه هڅه وکړه ؛ خو دا چې څېړنه يې د الحاد په تورتم کې وه، داسې نه جبرانېدونکې اشتباه ترې وشوه، چې د میلیونونو انسانانو په وژنه د میلیونونو انسانانو په الحاد، اخلاقي انحراف، اقتصادي رکود، سياسي بې ثباتۍ او ټولنيزې غميزې پای ته ورسېده.

زه وایم داروین زموږ د غفلت په انډول ځکه پړ نه دی، چې په تورتم کې دومره کار هم د ستاینې وړ دی. د بلې ډیوې ساتونکی او پالونکی مسلمان ځکه پړ دی چې د خپلې بې پروايۍ، لټۍ او کنګلتیا له امله يي بشري عواطف او عقلونه د ایمان له رڼا څخه بې برخې وساتل.

که مسلمانانو د ایمان په رڼا کې یواځې د سپېرو اختلافاتو، بدمرغه تعصباتو وخت او د واکمنانو د هوس پانګه د همدې مبارک آیت تفسیر ته ورکړی وای، دومره لویه بشري پرګنه په داسې بې رحمانه بڼه نه وژل کېده او نه به د الحاد تورتم ته لوېده!

د لاندې آیت په اړه مو وظیفوي غفلت وکړ چې الله تعالی مجازات کړو موږ د ایمان په رڼا کې د لاندې آیت غوښتنه عملي نه کړه تشریعي حکم ته مو غاړه کېنښوده بل پاڅېده او په تیاره کې يې څېړنه وکړه، ګټورې او زیانمنې لاس ته راوړنې یې وکړې چې نتیجه یې دا شوه.

چېرته ده هغه لیکنه اوڅېړنه چې د دې آیت په اړه مو کړې ده!؟

لاندې آیت پورته تحليل سره په تړاو په غور ولولئ!

«أَوَلَمْ يَرَوْا كَيْفَ يُبْدِئُ الله الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى الله يَسِيرٌ (19) قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ الله يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآَخِرَةَ إِنَّ الله عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (20)».^[1]

(ايا دوى ونه ليدل چې الله تعالی په څه ډول مخلوق له پیله جوړوي بیا یې دوهم ځل جوړوي؟ يقينا الله تعالی ته لومړی او دوهم پیدایښت دواړه اسانه دی دوى ته ووايه چې په ځمكه كې وګرځئ او وګورئ چې الله تعالی پیدایښت څه ډول پیل كړی دى؟ بيا يې الله تعالی د خلقت وروستیو پړاوونو ته رسوي. يقينا الله تعالی په هر څه قادر دی).

---

[1]. العنكبوت: 19- 20.